Veilig met de fiets naar school

Veel ouders fietsen nog met hun kind mee naar school. Als je kind inmiddels al een paar jaar fietst, twijfel je misschien of je nog mee moet fietsen. Vandaar dat je benieuwd bent vanaf welke leeftijd je kind alleen naar school kan fietsen. Je denkt misschien dat hier zoiets als een ‘vaste leeftijd’ voor is, maar dat is niet het geval. Ieder kind is immers anders, waardoor de een eerder klaar is om alleen naar school te fietsen dan de ander.

Gelukkig hoef je niet helemaal zelf in te schatten of je kind alleen naar school kan fietsen. Je kunt je kind namelijk toetsen op bepaalde vaardigheden. Beschikt hij over de onderstaande vaardigheden? Dan is de kans groot dat hij zelfstandig en veilig met de fiets naar school kan. Je kind kan: 

[image] Beheerst je kind de bovenstaande praktische vaardigheden op de fiets? Dan verwacht je misschien dat hij klaar is om alleen naar school te fietsen. Stuur hem niet direct op pad, maar test ook zijn kennis van het theoretische gedeelte. Hieronder staan de belangrijkste (basis)verkeersregels op een rijtje die je kind moet kennen als hij veilig met de fiets naar school wil.

Voordat je kind alleen op de fiets naar school gaat, moet hij weten wat de dode hoek is. Dit is het gedeelte direct naast de cabine van een groot voertuig, zoals een vrachtwagen. Als je kind met zijn fiets in deze hoek staat, ziet de chauffeur hem niet en dat is gevaarlijk. Reden genoeg om aandacht aan de dode hoek te besteden. Leer je kind dat hij nooit direct naast een groot voertuig moet gaan staan, maar dat hij altijd iets afstand houdt. Laat hem ook zelf in de spiegels van het voertuig kijken. Ziet hij de chauffeur? Dan ziet deze hem ook. Als je kind de chauffeur niet ziet, staat hij waarschijnlijk in de dode hoek.

De voorrangsregel is één van de belangrijkste regels die je kind moet kennen als hij veilig met de fiets naar school wil. Hij moet namelijk weten wanneer hij anderen voor moet laten gaan en wanneer hij zelf voorrang heeft. Vertel hem daarom dat verkeer van rechts in de regel altijd voor gaat. Dit kun je het beste in de praktijk toelichten. Loop bijvoorbeeld met je kind naar een gelijkvloerse kruising of een T-splitsing. Komen er gelijktijdig twee auto’s aan? Leg hem dan uit welke van de twee auto’s eerst mag en waarom. Hij ziet zo hoe voorrang in de praktijk werkt, waardoor hij het vaak beter onthoudt.

Als je je kind de voorrangsregel hebt uitgelegd, denkt hij misschien dat hij het verkeer van rechts altijd voor moet laten gaan. Toch is dit niet het geval, want er zijn uitzonderingen. Staan er haaientanden op de weg waar je kind fietst? Leer hem dan dat hij altijd voorrang moet verlenen, zowel aan het verkeer van links als het verkeer van rechts. Helaas houdt niet iedere weggebruiker zich aan deze regel. Maak je kind daarom duidelijk dat hij altijd voorzichtig moet zijn als hij op een voorrangsweg rijdt en er verkeer uit een zijweg met haaientanden komt. Het kan namelijk maar zo dat de andere verkeersdeelnemer voorrang neemt. Laat je kind daarom altijd goed opletten bij een verkeerssituatie met haaientanden.

Auto’s gaan een stuk harder dan fietsers. Jonge kinderen zijn alleen nog niet altijd in staat om de snelheid van een auto goed in te schatten. Hierdoor kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan. Breng je kind daarom bij dat hij goed op moet letten voor auto’s voordat je hem alleen naar school laat fietsen. Fietst hij op de weg en hoort hij van achteren een auto naderen? Leer hem dan dat hij zoveel mogelijk rechts blijft fietsen. Op een gemiddelde weg heeft een auto dan voldoende ruimte om je kind te passeren. Laat hem ook vaart minderen als hij een kruispunt of T-splitsing nadert. In dat geval kan hij tijdig anticiperen op auto’s. 

Ben je met de fiets en wil je links- of rechtsaf slaan? Dan moet je richting aangeven. Je laat andere weggebruikers zo namelijk zien wat je gaat doen en dat verkleint de kans op een aanrijding. Reden genoeg om je kind dit te leren voordat hij zelfstandig aan het verkeer deelneemt. Waar auto’s hun knipperlicht gebruiken om richting aan te geven, doe je dit als fietser met behulp van je handen. Als je kind rechtsaf slaat steekt hij zijn rechterhand uit en als hij linksaf slaat steekt hij zijn linkerhand uit. Oefen hiermee voordat je je kind op de openbare weg laat fietsen. Hij moet zijn balans namelijk ook kunnen houden als hij maar één hand aan zijn stuur heeft. 

Onderweg naar school komt je kind ongetwijfeld een aantal verkeersborden tegen. Het is belangrijk dat hij weet wat deze borden betekenen, zodat hij zich aan de verkeersregels kan houden. Aan sommige verkeersborden kan je kind afleiden wat ze betekenen, maar er zijn genoeg borden die niet tot de verbeelding spreken. Oefen daarom samen met je kind met verkeersborden voordat je hem alleen naar school laat fietsen. Hij hoeft ze echt nog niet allemaal te kennen, dus begin altijd met de belangrijkste. Hierdoor zorg je ervoor dat je kind veilig met de fiets naar school kan.

Op een groot aantal basisscholen doen kinderen uit groep 7 of 8 mee aan het Verkeersexamen van Veilig Verkeer Nederland. Dit examen bestaat uit een theorie- en een praktijkgedeelte. Tijdens het theorie-examen beantwoordt je kind vragen vanuit zijn rol als fietser, voetganger of passagier. Je kind wordt getest op zijn verkeerskennis, inzicht en het belang van veilig gedrag in het verkeer. 

Voor het praktijkgedeelte stapt je kind zelf op de fiets. Vaak wordt er in de buurt van de school een route uitgezet die je kind aflegt. Hierbij wordt gekeken of hij de kennis en verkeersregels in de praktijk goed toepast. Er wordt bovendien aandacht besteed aan zijn gedrag op de weg en de manier waarop hij inspeelt op verschillende verkeerssituaties.

Wie zijn kind alleen naar school wil laten fietsen, moet hem hier goed op voorbereiden. Leer je kind daarom al op jonge leeftijd fietsen. Laat hem veel oefenen met zijn fiets en het verkeer in het algemeen, want hier leert je kind het meest van. Wandel bijvoorbeeld eens een rondje door de wijk, sta stil bij gevaarlijke situaties en verkeersborden en vertel je kind hier iets over. 
Je kind kan ook online oefenen met verkeer. Op Squla vind je namelijk quizzen en games waarbij verkeersregels en verkeersveiligheid centraal staan. Oefenen met verkeer kan op ieder niveau, van peuters tot en met groep 8. Hoe eerder je kind begint met oefenen, des te sneller hij klaar is om alleen op de fiets naar school te gaan.

Kan je kind nog niet zelf fietsen? Dan betekent dit niet dat je hem maar met de auto naar school moet brengen. Je kunt je kind namelijk met je eigen fiets naar school brengen. Zorg er wel voor dat je dit veilig doet. Om je een handje te helpen, staan hieronder 4 manieren op een rijtje om je kind op een veilige manier naar school te brengen. 

Je ziet ze steeds meer in het verkeer: bakfietsen. Het zijn vooral ouders met kinderen die er gebruik van maken. Je kinderen nemen plaats in de bak terwijl je zelf fietst. De kans dat je kind iets overkomt onderweg naar school is zo een stuk kleiner, want hij neemt zelf niet actief deel aan het verkeer. Daarbij komt dat het gezond is om je kind op de fiets naar school te brengen. Je bent zelf immers in beweging en je kinderen brengen tijd in de buitenlucht door. Veel bakfietsen hebben tegenwoordig overigens gordels, zodat je je kinderen vast kunt zetten in de bak. 

Heb je geen bakfiets? Geen probleem, want je kunt je kind ook op je stadsfiets naar school brengen. Als je dit op een veilige manier wilt doen, is het verstandig om een fietszitje te gebruiken. Doe dit zeker als je kinderen nog jong zijn. Er zijn zitjes die je voorop je fiets monteert, maar ook zitjes voor achterop. Met een voorzitje kun je je kind in de gaten houden, maar het is wel even wennen met sturen. Het zwaartepunt ligt namelijk anders en sturen kost meer kracht. Een zitje achterop maakt het lastiger om op je kind te letten. 

In plaats van een fietszitje kun je ook een fietskar gebruiken om je kind veilig met de fiets naar school te brengen. Deze kar maak je met behulp van een stang vast aan je eigen fiets, waardoor je hem zelf voorttrekt. Zodra hij eenmaal aan je fiets zit, zet je je kind erin. Je kind zit niet alleen veilig in een fietskar, maar ook droog en uit de wind. Nadeel is alleen dat je kind niet zo dicht bij je zit als in een fietszitje. Hierdoor heb je het niet altijd direct door als er iets aan de hand is. 

Wie zijn kind langzaam aan het verkeer wil laten wennen, kan hem met behulp van een aanhangfiets naar school brengen. Deze eenwieler monteer je met behulp van een stang aan je eigen fiets. Doordat een aanhangfiets een eigen stuur en trappers heeft, kan je kind meesturen en meetrappen. Hij leert zo hoe hij een fiets gebruikt, waardoor je hem mogelijk sneller zelf alleen naar school kunt laten fietsen. Doordat je zelf de controle houdt met een aanhangfiets, is dit een goede manier om je kind veilig naar school te brengen.

Fiets je altijd samen met je kind naar school? Laat hem dan niet van de ene op de andere dag alleen gaan. Je kind vindt dit misschien nog (te) eng. Bereid hem daarom goed voor om alleen naar school te fietsen. Een goede fietsvaardigheid is hierbij van belang. Als je kind zelfverzekerd op zijn fiets zit, goed op het verkeer let en situaties goed inschat, is de kans groot dat hij zich goed kan redden op de fiets.

Voordat jij je kind alleen op de fiets naar school laat gaan, is het verstandig om een route uit te stippelen die hij aflegt. Kies bij voorkeur voor een route met zo weinig mogelijk verkeer. De kans dat je kind veilig op school komt, is dan een stuk groter. Test de route vooral ook zelf uit. Je ervaart zo wat de gevaarlijke punten zijn. Fiets de route vervolgens meerdere keren samen met je kind. Vertel hem waar hij extra alert moet zijn en waarom.

Om je kind extra goed voor te bereiden op het alleen naar school fietsen, breng je hem de volgende regels bij:

Is het buiten koud of regent het? Dan heb je misschien al snel de neiging om je kind met de auto naar school te brengen. Zowel jij als je kind blijft dan lekker warm en droog. Toch is het beter om je kind met de fiets naar school te brengen, zelfs bij minder weer. Fietsen brengt namelijk een groot aantal voordelen met zich mee. De grootste staan hieronder op een rijtje. 

Is de school van je kind om de hoek? Dan vind je het misschien overdreven om met de fiets naar school te gaan. Daarom laat jij je kind misschien lopen naar school. Onderschat ook dan de veiligheid niet, want veilig naar school lopen is net zo belangrijk als veilig naar school fietsen.

[image] Of je kind nu zelf naar school fietst of bij jou op de fiets zit, het is altijd belangrijk om hem veilig te vervoeren. Helaas wordt er niet altijd voldoende aandacht besteed aan de veiligheid. Daarom volgen hier een aantal tips voor een veilige fietstocht. 

Kan je kind zelf nog niet fietsen, maar wil je hem wel met de fiets naar school brengen? Dan biedt een kinderstoel uitkomst. Koop niet de eerste beste kinderstoel die je tegenkomt, maar kijk goed naar de veiligheid. Je wilt immers niet dat je kind tijdens de fietstocht naar school uit het stoeltje kan vallen. Kies daarom voor een kinderstoel waarin je je kind met riempjes vast kunt zetten. Wil je het stoeltje achterop je fiets monteren? Let er dan bovendien op dat je kind niet met zijn voeten tussen de spaken van je achterwiel kan komen. 

Sommige ouders nemen probleemloos twee kinderen op hun fiets mee, terwijl anderen al de grootst mogelijke moeite hebben met één. Behoor je tot de laatste categorie? Dan overweeg je misschien om een bakfiets te kopen. Je kinderen nemen plaats in de bak, terwijl jij het zware werk doet en ze naar school fietst. Koop bij voorkeur een bakfiets met bankjes en gordels. Je kunt je kinderen dan vastzetten, waardoor ze tijdens de fietstocht niet uit de bak kunnen vallen.

Kinderen zijn in Nederland niet verplicht om een fietshelm te dragen. Toch zijn er genoeg ouders die hun kind een helm laten dragen, zeker als ze zelf naar school fietsen. Niet gek, want de hersenen van je kind zijn nog volop in ontwikkeling. Krijgt hij een ongeluk met de fiets en loopt hij hierdoor hersenletsel op? Dan kan hij hier de rest van zijn leven de gevolgen van ondervinden. Door je kind een fietshelm te laten dragen, verklein je de kans op blijvende hersenschade.

Is je kind al wat ouder en moet hij een aardig stuk fietsen naar school? Dan heeft hij misschien oortjes in om naar muziek te luisteren. Ondanks dat dit niet verboden is, is het niet verstandig om je kind tijdens het fietsen oortjes te laten dragen. Je kind hoort dan niet of nauwelijks wat er om hem heen gebeurt en dat kan tot gevaarlijke situaties leiden. Zo kan hij bijvoorbeeld van een passerend voertuig schrikken, waardoor hij mogelijk een ruk aan het stuur geeft en ten val komt. Bovendien kun je andere weggebruikers in gevaar brengen als je niet hoort wat er om je heen gebeurt.

Wie veilig van A naar B wil komen, moet zich volledig concentreren op het verkeer. Toch zijn er genoeg mensen die onderweg hun telefoon pakken om te kijken of ze een belangrijk appje of mailtje gemist hebben. Als je dit doet, ben je niet volledig gefocust op het verkeer en dat vergroot de kans op bijvoorbeeld een aanrijding. Je riskeert bovendien een boete als je dit doet. Wettelijk gezien mag je je telefoon namelijk niet vasthouden op de fiets. Laat hem daarom in je zak. Je bespaart hierdoor niet alleen geld, maar je fietst ook veilig.

Wil je dat je kind zich aan de verkeersregels houdt en zijn telefoon niet gebruikt als hij op de fiets zit? Geef dan zelf vooral het goede voorbeeld. Als jij niet stopt voor haaientanden of even snel je telefoon checkt terwijl je aan het fietsen bent, neemt je kind dit gedrag misschien over. De kans dat je kind veilig op school aankomt, is dan een stuk kleiner. Gedraag je in het verkeer daarom zoals je wilt dat je kind zich ook gedraagt. Doet hij dingen die niet mogen? Knijp dan geen oogje toe, maar grijp direct in. Je voorkomt dan hopelijk dat je kind nogmaals in de fout gaat.

Een goede fiets is ook een vereiste om veilig deel te nemen aan het verkeer. Als bepaalde onderdelen niet (goed) werken, kan dit namelijk grote gevolgen hebben. Reden genoeg om de fiets van je kind goed te controleren voordat je hem ermee naar school laat fietsen. Kijk naar de remmen, maar ook naar de bel en verlichting. Werkt iets niet naar behoren? Laat je kind dan niet met de fiets naar school gaan voordat je dit probleem verholpen hebt. Als je niet precies weet waarop je de fiets van je kind moet controleren, biedt deze checklist van Squla en ANWB uitkomst.