De start van het schooljaar in de onderbouw
Als je kind na de zomervakantie start in groep 1 dan heeft hij mogelijk geen ‘wen-ochtenden’ gehad maar start hij meteen de gehele schoolweek. Reken er maar op dat dit je kind zal uitputten. Ook als je kind ineens deze week heel druk is; want dit is juist een teken van vermoeidheid. Plan in de eerste weken na schooltijd zo min mogelijk activiteiten. Rust, Reinheid Regelmaat is zeker in de eerste weken een fijne houvast voor je kind. Zijn de middagslaapjes al afgebouwd, probeer dan soms een half uurtje een rust-momentje in de middag. Even spelen met knuffels in bed of in een boekje kijken. Door het stille momentje valt je kind wellicht toch in slaap en anders is het een prikkelvrij momentje voor hem zelf.
Handige tips voor de start in groep 1/2
- Label ALLE spullen, het liefst een label met naam én met steeds hetzelfde plaatje. Je kleuter kan nog niet lezen maar zijn favoriete plaatje herkent hij zeker wel! Als dit overal hetzelfde plaatje is dan herkent je kind zijn eigen spullen.
- Voor de gymles is het fijn als je kind zich al zoveel mogelijk zelf kan aankleden. Als ze op school vaste gymdagen hebben; zorg die dagen voor makkelijke kleding en schoenen die je kind zelf aan en uit kan doen.
- Oefen thuis met het aan doen van de jas. TIP: leg de jas voor je op de grond, ga bij het lusje staan en doe je armen in de mouwen. Zo kun je de jas zo over je hoofd zwaaien en zelf aandoen.
- Oefen thuis met het zelf de billen af kunnen vegen, want in groep 1/2 moet je kind zelfstandig naar het toilet kunnen gaan. Natuurlijk kan er een ‘ongelukje’ gebeuren en de leerkracht kan echt wel een keertje helpen, maar ook voor je kind is het fijner als hij het zelf kan.
- Ga samen met je kind een leuke beker en bakje kopen ter voorbereiding op school. Door er samen een momentje van te maken, bereid je je kind ook op deze manier al voor.
De start van een schooljaar in groep 3-8
Ondanks dat je kind al gewend is op school is de start van een nieuw schooljaar altijd spannend. Spanningen die voor ons volwassenen ‘klein’ lijken gaan wel in het hoofdje van je kind om. Zoals; naast wie zit ik? Hoe streng is de nieuwe juf of meester? Wordt het moeilijk? Daarnaast moeten kinderen ook weer omgaan met de veranderingen zoals vroeg opstaan, omgaan met tijdsdruk en prestatie. Voor sommige kinderen kan dit best een impact hebben. Het is logisch dat ze hierover piekeren.. want wat als de juf mij niet begrijpt? Hoor ik er dit schooljaar niet bij? De tafels of breuken gaan vast heel moeilijk worden. Wil je je kind helpen bij deze piekergedachten? Lees meer over mindset in mijn blog over mindset.
Naast wie zit ik in de klas?
Voor veel kinderen een groot punt: waar zit ik in de klas? Komt je kind verdrietig thuis omdat hij niet naast zijn favoriete vriendje zit? Bespreek wat de voor en nadelen zijn. Naast je beste vriend is heel gezellig, maar iemand anders heeft ook ‘leuke’ dingen die je kunt leren van elkaar. Stel voor om het te ‘proberen’ en dat de leerkracht vast niet het hele schooljaar dezelfde klassenindeling heeft. Stimuleer je kind om zelfstandig aan de leerkracht te vertellen dat hij het plekje niet zo fijn vindt en te vragen of er later in het jaar gewisseld kan worden. Laat je kind ook zelf vooraf bedenken wat een fijnere plek kan zijn in de klas als er gewisseld wordt.
Wennen
Het nieuwe schooljaar is altijd even wennen. Het hoort er helemaal bij. Niet alleen je kind moet wennen, maar ook iedere juf of meester en ook jij als ouder. Bespreek dat ‘wennen’ erbij hoort. Je gedachtes bepalen hoe je je voelt en gedraagt. Een kind met positieve gedachtes over het nieuwe schooljaar zal met een ontspannen gevoel starten en dus ook in een fijnere energie de dingen gaan doen op school. Dat geeft het kind een succeservaring en zelfvertrouwen.
Handige tips voor de start in groep 3-8
- Ook voor oudere kinderen zijn de eerste weken weer pittig, vermoeiend en wennen. Zorg voor niet al te veel prikkels en drukke activiteiten na schooltijd in de eerste weken.
- Hoe was het op school? Een ‘standaard’ vraag waarop je vaak een ‘standaard’ antwoord krijgt. Stel eens wat specifieke open vragen zoals: Wat was vandaag het grappigst? Wie heb je geholpen vandaag of wie heeft jou geholpen? Wat heb je verteld of wat had je graag willen vertellen?
- Maak je kind steeds meer verantwoordelijkheid voor zijn spullen. Laat hem bedenken hoe je er wekelijks op de juiste dagen aan kunt denken om gymspullen mee te nemen (vaak komen ze zelf tot leuke creatieve ideeën). Probeer ieder jaar een taakje erbij te doen die je kind zelf kan ter voorbereiding van school (fruit pakken, beker vullen, gymspullen klaar leggen) en doe dit de avond van te voren… dan heb jij ook een relaxte start van de dag én je kind ontwikkelt zijn zelfstandigheid.
- Leg in de laatste week van de vakantie alle spullen klaar. Passen de gymspullen nog? En zijn er nog genoeg bakjes en bekers voor het fruit eten? Ga anders samen met je kind nog de laatste spulletjes kopen.
- Probeer in de week voorafgaand weer een beetje de bedtijden aan te passen. Weer op normale tijden naar bed en niet al te laat opstaan.
- Breng school al eens ter sprake op een positieve manier; welke kinderen kijk je naar uit om weer te zien? Als je aan school denkt; waar heb je dan het meeste zin in? Welk vak lijkt je het leukst dit jaar?
Ik hoop dat jouw kind met deze tips een fijne start heeft van het schooljaar!
Dit blog is geschreven door Shelby Vos-van Andel, leerkracht en Intern Begeleider in het basisonderwijs.
Geraadpleegde bronnen: https://kindgeluk.com
Het schooljaar starten met de juiste mindset
Een nieuw schooljaar voelt vaak als een ‘nieuw begin’. Een nieuw jaar waarin je nieuwe dingen leert. Kinderen hebben vaak zelf een soort van ‘goede voornemens’ om het schooljaar te beginnen en starten dan ook meestal met een positieve intentie het nieuwe schooljaar.
Groei (growth) mindset
Ieder kind ontwikkelt zich in zijn eigen tempo, maar is met de juiste begeleiding en inzet in staat zich te ontwikkelen. Deze groei gedachte noem je ook wel een ‘Growth mindset’. Niet alleen je vaardigheden en talenten zorgen voor succes, maar ook een mindset die gericht is op ‘groei’. Eigenlijk ga je er bij een growth mindset vanuit dat je jouw kwaliteiten kunt ontwikkelen door er je best voor te doen. Dit maakt dat je blij bent om uitdagingen aan te gaan en niet opgeeft bij tegenslagen. Kinderen met een groei mindset weten dat je ergens beter in kunt worden als je er je best voor doet. Ze houden van uitdagingen.
Fixed mindset
Een fixed mindset ontstaat op latere leeftijd waarbij je gaat geloven dat persoonlijke groei afhankelijk is van je talent. Je gelooft dat je iets niet kunt en doet het daarom ook niet. Hoe vaak hoor je iemand roepen ‘ik ben niet muzikaal’ of ‘ik kan niet tekenen’. Natuurlijk klopt het soms, maar in veel gevallen hebben mensen zichzelf iets aangepraat en zich op dat gebied niet ontwikkeld.
Fouten maken betekent meer oefenen
Als je iets leert hoort fouten maken erbij, juist in een nieuw schooljaar heeft je kind nog van alles te leren en is het logisch dat nog niet alles meteen lukt. Dus fouten maken betekent eigenlijk dat je meer moet oefenen om zo het beste uit jezelf te halen. Zo leert je kind om te gaan met kritiek en feedback. Een growth (groei) mindset heeft een positief effect op kinderen, het zorgt ervoor dat ze kritisch denken, samenwerken en zo makkelijker herstellen van het halen van een laag cijfer (Grant and Dweck, 2003).
Het is belangrijk dat kinderen begrijpen dat ze in staat zijn om zichzelf te ontwikkelen. Dit lijkt logisch, maar het komt vaak voor dat leerlingen roepen ‘dat kan ik niet‘ of ‘daar ben ik nooit goed in‘. Dit kan een blokkade vormen om tot leren te komen (Masters, 2013). Iedereen is verschillend qua talent, interesse en temperament. Maar als je open staat voor veranderen door te leren en ervaringen op te doen kun je je basiskwaliteiten verder ontwikkelen door er moeite voor te doen. Met de mindset dat je rekenen dus nog wat meer moet oefenen start jouw kind heel anders het schooljaar dan met de gedachte ‘ik kan niet rekenen’.
Voor het eerst naar school
Ondanks dat kinderen in de kleutergroep nog geen ‘cijfers’ krijgen voor hun prestaties gaan kinderen zichzelf dan al vergelijken met hun klasgenootjes. Belangrijk dus om ook al in de kleuterklas én thuis te starten met de juiste mindset.
Prijs de inzet en niet de intelligentie
Kleuters laten vaak vol trots zien wat ze geknutseld hebben. Je zegt dan al snel ‘mooi hoor’ of ‘goed gedaan’ of ‘wat knap van jou’. Maar probeer ook eens procesgerichte complimenten te geven. ‘Wat heb je dat handig aangepakt’, ‘Hoe heb je dit zo voor elkaar gekregen?’ Je hebt iets nieuws geprobeerd, wat fijn’. Kinderen die geprezen worden om hun werkhouding, doorzettingsvermogen of moeite gaan graag een tweede uitdaging aan.
Kinderen met een op groei gerichte mindset hebben de overtuiging dat je alles kunt leren, als je maar oefent. ‘Van proberen kun je leren‘ is dan ook een mooie eenvoudige mindset voor kleuters.
Ik kan het NOG niet
Soms kan één woord een heel groot verschil maken in mindset. Kijk maar eens naar de kracht die het woordje ‘NOG’ geeft in je mindset:
Ik kan het niet -> Ik kan het NOG niet.
Het is moeilijk -> Het is NOG moeilijk.
Het lukt niet -> Het lukt NOG niet.
Uiteindelijk zijn wij als ouders en leerkrachten de rolmodellen voor je kind. Dus spiegel ook jouw groei mindset naar je kind en het wordt een start van een jaar waarin je kind alleen maar kan groeien.
Ik hoop dat deze tips een fijne, zelfstandige start van het schooljaar geven voor je kind. Een fijn schooljaar gewenst waarin je kind mag groeien in alles wat hij NOG niet kan!
Dit blog is geschreven door Shelby Vos-van Andel, leerkracht en Intern Begeleider in het basisonderwijs.
Bronnen:
https://www.charlottelabee.com/wat-is-het-verschil-tussen-growth-mindset-en-fixed-mindset/
https://www.vernieuwenderwijs.nl/growth-mindset-wat-waarom-en-hoe/
https://jufanke.nl/mindset.html#:~:text=Kinderen%20met%20een%20op%20groei,van%20proberen%20kun%20je%20leren’
Taal in groep 8 – de andere mogelijkheden van taal
Taal in groep 8 gaat naast zinsontleding, woordenschat en woordbegrip nu ook om hoe je die taal precies inzet. Je kind leert het verschil tussen formeel en informeel taalgebruik, het verschil tussen iets letterlijk en figuurlijk uitdrukken, en leert nog meer spreekwoorden en gezegden. Vaak leren de kinderen in de klas ook met elkaar discussiëren. Kijk dus niet vreemd op als je kind met argumenten aan komt zetten. Tip: je kind is nu goed in staat zichzelf uit te drukken. Hanteer het taalgebruik dat je ook met volwassenen hanteert. Hier leert je kind extra veel van.
Rekenen in groep 8 – hetzelfde, maar dan moeilijker
Breuken, procenten, verhoudingen, komma-getallen. Je kind kende ze allemaal al van de rekenlessen in groep 7, alleen worden de opgaven steeds iets moeilijker. En tellen tot 1.000.000.000? Moet geen probleem meer zijn. De stof wordt uitgediept en moeilijker gemaakt. Ook gaat het tempo omhoog: je kind krijgt minder tijd om sommen te maken. Echt klaarstomen voor het tempo van de middelbare school.
De hele wereld bij topografie
Zoek je zelf nog maar even op hoe het ook alweer precies zat met die landen in het Midden-Oosten, want je kind weet het binnenkort ook. De hele wereld gaat misschien niet lukken, maar de belangrijkste topografie komt aan de orde. Voor topo oefenen met Squla betekent dat niet alleen de landen aanwijzen op de kaart, maar per goed antwoord krijgt je kind een extra leuk weetje over het land of de stad.
Huiswerk
Je kind is vast al bekend met huiswerk, maar in groep 8 wordt het huiswerk opgeschroefd, om de overgang met de middelbare school te verkleinen. Plan dus tijd in voor je kind om het huiswerk te maken, en voor jezelf om de stof te overhoren. Samen schoolwerk maken werkt stimulerend! Daarnaast is huiswerk maken en plannen hiervan echt nog iets wat je kind op deze leeftijd moet leren, het is dus helemaal niet gek als je kind hier nog jouw hulp bij nodig heeft.
De afscheidsmusical
Zonder afscheidsmusical of iets wat daar op lijkt, mag je kind de school eigenlijk niet verlaten. Al speelt je kind een boom of een koe, het gevoel om samen op dat podium te staan is een kroon op acht jaar schooltijd. Voor de laatste keer samen met de kinderen met wie je kind al die tijd in de klas zat – een mooi ritueel. Neem je zakdoek mee, zelfs de stoerste vader houdt het niet droog. Het is dan toch echt wel een momentje dat je kind de vertrouwde basisschool gaat verlaten.
De eindtoets en het schooladvies
Daar is hij dan: de eindtoets. Zorg ervoor dat je kind niet te veel stress ervaart. Dat zal nooit leiden tot een beter resultaat! Wees er voor je kind, zorg dat hij of zij op tijd naar bed gaat, en begeleid je kind met het schoolwerk. Meer kun je niet doen, behalve oefenen samen met je kind. Aan het einde van groep 8 krijgt je kind het schooladvies van de leerkracht en moet je je kind aanmelden bij de middelbare school.
Groep 8: nog even de oudste, straks weer de jongste
Nu is je kind de oudste van de hele school – dat geeft een goed gevoel! Daarom is het straks extra wennen op die grote, nieuwe, middelbare school. Met al die pubers en rugtassen en verschillende lokalen … Laat je kind dus vooral genieten van dit laatste, bijzondere jaar van de basisschool. Vaak mogen ze klusjes doen voor de school zoals spullen klaar zetten voor een optreden of helpen bij de kleuters. Deze verantwoordelijkheid vinden kinderen in groep 8 vaak erg leuk.
Tip voor ouders van kinderen in groep 8: oefen samen met je kind
Samen oefenen is voor je kind heel waardevol. Dat kan met Squla, maar dat kan ook onder het eten, in de auto, tijdens het ontbijt, wanneer je maar wilt. Komt er een groot getal voorbij? Maak daar een leuke rekensom van. Zie je een moeilijk woord, vraag aan je kind wat het betekent en of hij of zij nog synoniemen kent. Maak cryptogrammen om het taalinzicht van je kind te vergroten – allemaal leuke trucs om de nieuwsgierigheid en hersenen van je kind te prikkelen! En niet te vergeten je éigen kennis en inzicht natuurlijk. Straks als de echte puberteit komt zal je kind zich meer onafhankelijk willen maken en zijn jouw tips ‘onzin’. Nu kun je je kind nog goed helpen bij het plannen en organiseren van dingen, want ondanks dat ze de oudste op school zijn; zijn ze soms ook nog heel klein.
Rekenen in groep 7: het wordt steeds pittiger
Oppervlakte en inhoudsmaten, procenten, breuken, verhoudingen en ingewikkelde staartdelingen: het kan zijn dat je je kind soms niet meer kunt bijhouden! Het niveau gaat omhoog, en de opgaven worden moeilijker. Onderlinge verschillen worden zichtbaar en kinderen worden zich daar ook bewust van. Meestal gaan de kinderen in groep 7 voor het eerst rekenen op een rekenmachine.
Taal in groep 7 – zinsontleding
Ook zinsontleding en grammatica worden uitgebreid. Je kind krijgt moeilijker zinnen om die taalkundig te ontleden en de verschillende delen van de zin te benoemen. Ook wordt de woordenschat van je kind groter en krijgt hij of zij meer woordbegrip. Ze leren synoniemen en meer betekenissen van woorden. Bij spelling komen complexe spellingsregels aan bod zoals woorden met een trema en leenwoorden uit het Frans. Ook zullen er woorden zijn waar meerdere spellingcategorieën in één woord voorkomen. Bovendien wordt er een begin gemaakt met werkwoordspelling.
De topografie van Europa
Parijs, Boedapest, Rome en Oslo, je kind kan ze aan het eind van groep 7 op de kaart vinden. Voor jou als ouder een uitgelezen moment om je eigen topografie-kennis weer op te halen. Lekker thuis aan de keukentafel oefenen zodat je kind de namen van de landen en de steden goed in zich op kan nemen. Wellicht is je kind ook in sommige van deze landen geweest.
Engels leren
Wellicht heeft je kind door Youtube-filmpjes of op vakantie al een klein woordje Engels geleerd. Misschien heeft je kind op Squla al wel wat Engels geoefend, dat kan namelijk al vanaf groep 1. Sommige scholen beginnen pas in de bovenbouw met Engels, maar steeds meer scholen bieden dit vak al in de onderbouw aan. Tip: populaire liedjes zijn heel vaak in het Engels gezongen. Zoek een makkelijkere en geschikte songtekst uit en ga samen proberen te vertalen wat er staat.
Kennismaken met de toetsvraagstelling in groep 7?
Met Squla kunnen kinderen (al vanaf groep 3) op een leuke manier kennismaken met de vraagstelling van de toetsen (Cito, IEP en Route 8). Spelenderwijs worden ze beter in vakken waar ze nog niet zo goed in zijn en kweken ze meer zelfvertrouwen. De antwoorden op Squla geven altijd extra uitleg, zodat je kind begrijpt waarom een antwoord wel of niet goed is of wat meer over het onderwerp te weten komt. Zo leert je kind spelenderwijs steeds meer over alle schoolvakken.
Pre-advies en voorbereiding op VO scholen
Sommige scholen geven aan het einde van groep 7 een pre-advies over de uitstroom naar het voortgezet onderwijs. Hoewel dit nog niet het uiteindelijke schooladvies is, kan dit wel houvast geven om alvast te gaan oriënteren op het voortgezet onderwijs. Het is helemaal niet gek om al in groep 7 samen met je kind scholen te bekijken, hierdoor hebben jullie ruim de tijd om een goede keuze te maken. Overigens geven niet alle scholen standaard een pre-advies, sommige scholen wachten hier bewust mee tot groep 8 omdat juist in dit laatste jaar kinderen soms een sprong in de ontwikkeling maken.
Verkeersexamen
Op veel scholen wordt in groep 7 het verkeersexamen afgenomen. Er is meestal een landelijke datum in het voorjaar waarop het theorie examen afgenomen wordt. Het praktijkgedeelte plannen scholen zelf in. Op school oefenen ze verkeerssituaties uit boekjes en digibordlessen, maar het is extra leerzaam en betekenisvol voor je kind als jullie bewust de verkeersregels gaan toepassen en benoemen tijdens het fietsen of wandelen. Overigens is voor de zelfstandigheid en voorbereiding op het VO van belang dat je kind zelfstandig op de fiets dingen gaat ondernemen.
Pre-puber fase en onzekerheid
Kinderen komen in groep 7 al in de pre-puber fase. Sociale interacties en vriendschappen gaan anders lopen en dit brengt ook (puberale) onzekerheden met zich mee. Ook wordt je kind zich bewuster van zijn/haar prestaties. Kinderen die straks uitstromen naar het Gymnasium en kinderen die uitstromen naar het VMBO of praktijkonderwijs zitten op de basisschool allemaal in dezelfde klas. Dit maakt dat kinderen onderling zich gaan vergelijken en zich daardoor ‘minder’ kunnen voelen als ze ergens moeite mee hebben.
Heb je het gevoel dat je kind ‘op zijn tenen loopt’, bespreek dit dan met de leerkracht. Vaak wordt in de bovenbouw lesstof aangepast voor kinderen op hun uitstroomniveau als het echt te moeilijk wordt. Bijvoorbeeld: voor een uitstroom naar het VMBO hoeven kinderen niet ALLE doelen van groep 8 te beheersen, maar is een beheersingsniveau van Eind groep 6 niveau voldoende om in te stromen op het VMBO. Dit maakt dat de leerkracht aanpassingen kan doen zoals een eigen leerlijn.
Spelling in groep 6 – de d’s en de t’s
Die d’s en t’s van de werkwoordspelling komen in groep 6 voor het eerst aan bod. Niet alleen kinderen, maar ook veel ouders kunnen daar nog wat van opsteken! Er wordt (met dt dus) geoefend met de basisprincipes van de werkwoordspelling. Er wordt hier vaak pas in het tweede half jaar mee gestart, en eerst met de regelmatige werkwoorden in de tegenwoordige tijd. In groep 7 en 8 wordt nog meer focus op werkwoordspelling gelegd, groep 6 is een eerste kennismaking.
Taal in groep 6 – zinsontleding
Ook grammatica blijft belangrijk. Redekundig en taalkundig ontleden wordt steeds een beetje verder uitgebreid. Je zou het misschien niet zeggen, maar hiermee wordt ook de basis gelegd van het leren van vreemde talen. Handig voor later! Of misschien al voor nu, want sommige scholen geven in groep 6 al lesjes Engels.
Staartdelingen en grote getallen
Je kind gaat met echt grote getallen (tot 10.000) aan de slag. Het delen wordt moeilijker, dus komt de staartdeling eraan te pas. Die ziet er misschien wel anders uit dan jij van vroeger gewend bent. Tip: vraag dus vooral aan je kind hoe het werkt, of speel samen met Squla om het te ontdekken. Je kind leert te meten, en kan een oppervlakte of omtrek berekenen en leren rekenen met snelheden. De basis van wiskunde wordt hier dus al gelegd.
Het eerste werkstuk in groep 6
De kans is groot dat je kind in groep 6 voor het eerst een werkstuk maakt. Best een pittige klus, waar je kind wel wat hulp bij kan en mag gebruiken! Bijvoorbeeld bij het kiezen van een onderwerp. Wat vindt je kind interessant? Ga samen met hem of haar op zoek naar informatie over dat thema. Handige tip: houd het onderwerp klein. Laat je kind zelf veel doen, maar help ook mee. Het maken van een indeling geeft bijvoorbeeld al wat richting om daarna zelf de delen in te vullen.
Eerste boekbespreking? Kies een tof boek!
Voor sommige kinderen het leukste wat er is, voor andere kinderen een crime: de boekbespreking. Laat je kind een leesboek kiezen dat goed past bij het AVI-niveau en de interesses. Over een heel leuk boek vertel je natuurlijk een stuk makkelijker dan over een saai verhaal! Een boekbespreking duurt tussen de 5 en de 10 minuten, dus er mag veel over verteld worden. Waarschijnlijk heeft de leerkracht een aantal punten genoemd die in de bespreking moeten voorkomen. Een goede tip, zeker voor onzekere sprekers: oefen je boekbespreking minstens twee keer voor je ouders, voordat je hem in de klas moet doen.
Topografie: Nederland
De provincies van Nederland, de wateren en de hoofdsteden per provincie – ze komen allemaal aan bod in groep 6. Ook hier een tip! Zit je met je kind in de auto en rijden jullie een rivier over? Vraag aan je kind welk water dat is. Zo komt de stof wat los van het rijtjes stampen en spreekt topografie iets meer tot de verbeelding. Woont er een opa of oma in een andere provincie? Vertel dat dan tijdens het leren, dan blijft die provincie vast beter plakken!
Oefenen! Ook thuis leuk leren
Sommige kinderen zijn heel goed in leren. Zij vinden het leuk om thuis extra te oefenen. Andere kinderen merken dat ze minder snel zijn, bijvoorbeeld met rekenen of met taal. Een leuke manier om de lesstof van school spelenderwijs eigen te maken, is door thuis te oefenen met Squla. De games en quizzen (en duidelijke uitleg bij elk antwoord) maken het leren voor alle kinderen leuk. Goed voor het zelfvertrouwen van je kind! Tip: als jij af en toe meekijkt, ben je goed op de hoogte van wat je kind allemaal leert.
Rekenen in groep 5: grote getallen
De stof die in groep 4 al geïntroduceerd is, wordt in groep 5 een verder uitgebouwd. Optellen en aftrekken lukt al met hoge getallen en keersommen hebben kinderen in groep 4 ook al gezien. Groep 5 is echter het jaar van tafels herhalen en nogmaals goed in je hoofd stampen, wat heel belangrijk is voor het begrijpen en toepassen van de rekenstof in de bovenbouw. En daarna wordt het delen aan de kennis toegevoegd. Ook krijgen kinderen nu te maken met tafels die verstopt zitten in verhaaltjessommen.
Taal in groep 5: een uitgebreide woordenschat
Er wordt in de klas veel geoefend met de uitbreiding van de woordenschat. Dat is niet mis! Woorden als uitgekookt, uitmuntend, vaag, verijdelen, warmbloedig en weigeren moet het kind al kunnen herkennen. Ook is er aandacht voor zinsontleding. Weet jij het nog? Wat is het onderwerp van de zin, wat is de persoonsvorm? De basis voor het begrijpen van de taal. Je kind zal zinnen kunnen lezen en begrijpen van wel 10 woorden. Tip: gebruik zelf ook meer moeilijke woorden. Je zult versteld staan van wat je kind al begrijpt.
Topografie en aardrijkskunde
Je kind zal het waarschijnlijk topo noemen, maar in groep 5 krijgen de meeste kinderen de eerste lessen topografie. Hoe ziet Nederland eruit? Wat is hoofdstad en waar ligt die? Waar woon je zelf? En hoe zit het met de Waddeneilanden? Ook met aardrijkskunde wordt een begin gemaakt. Vaak eerst vanuit de eigen omgeving en provincie. Het verschil tussen stad en dorp, de grondsoorten en bijvoorbeeld kaartlezen. In al deze deelvakken kan je kind op het eigen groepsniveau oefenen met Squla. Op veel scholen worden ook toetsen voor topografie afgenomen waarvoor je kind een leerblad naar huis mee krijgt. Voor het eerst echt overhoren dus!
Tip: check regelmatig de topografische kennis van je kind. Dat kan al door bijvoorbeeld te vragen waar jullie wonen. Of waar opa en oma wonen.
De spellingsregels in groep 5
Werden spelfoutjes in groep 4 soms nog door de vingers gezien, in groep 5 wordt er door de leerkracht strenger naar gekeken. Het beheersen van de spellingsregels wordt steeds belangrijker. Kinderen komen erachter dat niet alles geschreven wordt zoals het woord klinkt. Oefenen met s of z, verkleinwoordjes, samengestelde woorden, i of ie, aai, ooi en oei. Ook weetwoorden met au/ou of ei/ij komen weer aan bod. Tip: oefen met je kind enkelvoud en meervoud van woorden. Hoe schrijf je het meervoud van schaap? En van boot?
Geschiedenis
Weet je kind ineens wat te vertellen over ridders? Grote kans dat de leerkracht het net over de Middeleeuwen heeft gehad. Ook dinosauriërs (prehistorie) en de Romeinse tijd kunnen langskomen. Vaak wordt er in een chronologische volgorde gewerkt: dus eerst de oertijd en zo verder richting het heden. Zo leert je kind steeds meer over al die jaren voordat hij of zij ter wereld kwam. Er blijkt al heel wat leven te zijn geweest, zelfs voordat opa en oma er waren!
Tips voor ouders met kinderen in groep 5
- Het ene kind is het andere niet. In groep 5 kan het verschil soms heel groot zijn. Sommige kinderen lezen al op het niveau van groep 7. Anderen gaat het minder goed af. In groep 5 gaan kinderen zich dat ook steeds meer beseffen wat soms kan leiden tot onzekerheid.
- De tafels zijn in groep 4 al geoefend. Niet alle kinderen zullen alle tafels echter even goed uit hun hoofd kennen. Aan het einde van groep 5 moet je kind alle tafels volledig geautomatiseerd hebben. Elke tafel moet binnen 20 seconden opgezegd kunnen worden. Dit kun je zelf eenvoudig dagelijks met je kind oefenen. Ook handig: hang de tafels op de binnenkant van de wc-deur, ter hoogte van de blik van je kind.
- Het klinkt een beetje saai, maar het is zeer doeltreffend: lees steeds hetzelfde boek voor (het favoriete boek van je kind bij voorkeur). Herhaling is ontzettend belangrijk bij het uitbreiden van de woordenschat.
Lezen in groep 4 – begrijpend lezen
Je kind leert in groep 4 doorlopende zinnetjes te lezen. Dat betekent ook dat je kind al gauw korte verhaaltjes kan begrijpen. De een is hier sneller in dan de ander, maar de kans is aanwezig dat je je kind binnenkort met een boek op de bank aantreft! Begrijpend lezen wordt steeds belangrijker. Dat betekent dus niet alleen de woorden leren te herkennen, maar ook snappen wat er staat en hoe de zinnen verband met elkaar houden. Het is belangrijk om nog veel te lezen in groep 4. Ook voorlezen is daarbij nog steeds een belangrijk aspect. Hier kan dan ook makkelijker ingegaan worden op leesbegrip.
Lezen – letten op signalen
Merk je dat je kind geen of heel weinig motivatie heeft om te lezen? Wacht dan niet af, maar bespreek het op school. Op latere leeftijd is het namelijk moeilijker om een kind te leren lezen. Tip: samen met je kind thuis oefenen kan een groot verschil maken om je kind beter én met plezier te laten lezen.
Taal in groep 4 – lange en korte klanken
In de taallessen komen de moeilijkere letters nu aan bod. Denk aan de s of z, f of v, ch of g. Ook leert je kind het verschil tussen korte en lange klanken herkennen. Bijna ongelooflijk dat wij volwassenen dat nu logisch vinden, want het is vaak helemaal niet makkelijk om te leren!
Rekenen in groep 4
Weet jouw kind hoe laat het is? Binnenkort in ieder geval wel, want je kind leert klokkijken. Dus afspraken als ‘pas om 8 uur mag je uit bed komen’, zouden nu in principe begrepen moeten kunnen worden … Er wordt begonnen met de hele en de halve uren. Ook gaat de klas oefenen met grotere getallen optellen en aftrekken en wordt een begin gemaakt met de tafels. Vaak eerst de makkelijke tafels van 1, 2 ,10 en 5. Weet je zelf niet meer wat dat zijn? Tip: met Squla ben je zo weer op hoogte.
Je kind naar groep 4! Een paar tips voor het schooljaar
- Zorg dat je een paar boekjes in huis hebt (van de bibliotheek of gekocht in de winkel) die aansluiten op het (AVI) leesniveau en de interesses van je kind. Dan kan je kind altijd, wanneer het maar wil, op een leuke manier oefenen met lezen.
- Leren lezen is ook leren voorlezen. Vraag je kind eens of de rollen omgedraaid kunnen worden: je kind een zin, jij een zin (of een langer stukje). Zo is je kind actief bezig met het leren van de taal. En krijgt jij goed inzicht in wat je kind al kan.
- In groep 4 maakt je kind steeds moeilijkere geldsommen. Speel eens winkeltje. Geef 10 euro en koop iets van 6 euro. Als je kind goed kan wisselen, maak de sommen dan wat moeilijker – het leren gaat nu snel. Een erg leuke (en nuttige) manier om samen bezig te zijn met rekenen.
Zelfstandig werken
Je kind krijgt meer ruimte om zelfstandig te werken. Waar je kind in groep 2 nog met anderen in de huishoek ging spelen of samen ging knutselen, zal hij of zij nu steeds vaker zelfstandig werken aan taakjes. Bijvoorbeeld lesjes rekenen, lezen of schrijven. Een nieuwe uitdaging!
Rekenen in groep 3 – de basis
Je kind gaat de basisprincipes van de rekenkunst onder de knie krijgen. Eerst door de tekens te leren kennen: plussen en minnen, de getallen tot 20, het =-teken. In groep 1 en groep 2 zijn deze vast al eens voorbijgekomen, maar nu wordt er ook echt mee gewerkt. De eerste sommetjes worden gemaakt; meestal met een verhaaltje om het te verduidelijken. 1+1=2 moet nu een eitje zijn! Tip: oefen zelf thuis met je kind door af en toe te vragen hoeveel mandarijnen er bijvoorbeeld in de fruitschaal liggen.
Lezen in groep 3: maan, roos, vis
Maan, roos, vis – misschien ken je zelf deze eerste woordjes nog wel. Je kind leert deze woorden nu ook lezen, net als andere woorden met drie of vier letters. Hoewel tegenwoordig meestal niet meer gestart wordt met ‘maan’, maar vaak met: ik – maan – roos – vis. Het woordje ‘ik’ leren de kinderen meestal al in het ‘wenmomentje’ als ze een keertje in groep 3 gaan kijken vanuit de kleuterklas. Zo leert je kind al snel woorden herkennen en letter voor letter te lezen. Sommige kinderen zijn snel met lezen en kunnen dit al vóór groep 3. Die krijgen in groep 3 dan vaak al wat moeilijkere woorden om te oefenen.
Schrijven in groep 3: woordjes maken
Leren schrijven is oefenen, oefenen, oefenen. Leerkrachten beginnen vaak met de makkelijke letters, zoals de i en de o. Vaak gaan leren lezen en leren schrijven hand in hand. Dus ik, maan, roos, vis (en de eigen naam) zijn vaak de eerste woordjes. Het is heel leuk om letters die je net kunt lezen, meteen ook zelf te mogen schrijven. Schrijft je kind letters in spiegelbeeld? Niets aan de hand hoor! Het kleuterbrein maakt geen onderscheid tussen links en rechts. Gewoon lekker laten schrijven dus. Hoofdletters komen nog niet aan bod. En let op de letters worden fonetisch uitgesproken (hoe ze klinken). Dus niet ‘em’ voor de M, maar ‘mmm’. Als je dan het woordje maan aan elkaar plakt m-aa-n dan is dit ook makkelijker te lezen.
De juiste pengreep
Kramp in de vingers! Je kind leert in groep 3 om een pen of een potlood op de juiste manier vast te houden. De fijne motoriek en een vloeiende schrijfbeweging zijn niet voor ieder kind even gemakkelijk, vooral voor jongetjes niet. Een goede pengreep is wel heel belangrijk, ook om er op jonge leeftijd aandacht voor te hebben; de greep later nog herstellen is moeilijk.
Tip: oefen de juiste pengreep ook thuis. Kinderen moeten (ondanks dat er veel op computers wordt gewerkt) veel schrijven. Als dat niet snel genoeg of goed genoeg lukt, kan dat later voor problemen zorgen. Bijvoorbeeld bij het maken van proefwerken.
Ook het klaslokaal in groep 3 ziet er anders uit
Omdat de nadruk meer op werken ligt dan in groep 1 en 2, ziet ook het klaslokaal er anders uit. De opstelling van de tafels bijvoorbeeld, en wat er aan de muren hangt. Een goede tip is daarom om al van tevoren een kijkje te nemen in het nieuwe klaslokaal. Zo went je kind al een beetje aan de overgang van spelen naar werken.
Je kind naar groep 3? Een paar tips
- Bespreek vooraf wat je kind verwacht van groep 3 en check bij de leerkracht of dit klopt.
- Vraag aan je kind wat hij of zij geleerd heeft op een dag.
- Oefen mee met de dingen die je kind in de klas leert.
- Voorlezen is nog steeds belangrijk.
- Moedig je kind aan om te leren. Stimuleren is een belangrijk onderdeel van leuk leren!
Lezen in groep 2: een begin maken met woordjes
In groep 2 leert je kind letters en korte woordjes lezen. Zo kan hij of zij met de letters die al bekend zijn nieuwe woordjes maken. Het herkennen van woordjes gaat ook steeds makkelijker. Op melkpakken, borden en brieven staan ineens letters die je kind kan herkennen. Vaak staat er een letter in de klas centraal. Deze letter wordt dan ook fonetisch (zoals het klinkt) uitgesproken. Dus niet ‘Em’ voor de M, maar mmmm. Hierdoor leert je kind bij het hakken en plakken dat losse letters een woord vormen. m-o-l wordt mol! (em – oo – el zou aan elkaar geplakt ‘emooel’ worden). Hakken en plakken is dan ook een hele belangrijke oefening in groep 2.
Wat leert een kind in groep 2 nog meer?
Je kind leert de dagen van de week te benoemen. En verder dan tien te tellen. De meeste kleuren zijn in groep 1 al aangeleerd, maar nuances zoals lichtblauw komen nu ook voor. Probeer thuis ook eens of je kind bepaalde voorwerpen in huis ineens weet te benoemen. De woordenschat groeit namelijk als kool! Ook het rijmen krijgt je kind (verder) onder de knie. Samen spelletjes doen vinden de meeste kinderen heel leuk. Wat rijmt er op huis? Het is niet erg als je kind eerst nog met ‘onzinwoorden’ rijmt. Dit is de voorloper van het echte rijmen.
Sociale ontwikkeling
In de klas samen spelen, in plaats van alleen met iets bezig te gaan, wordt steeds normaler. Ook zal de leerkracht ervoor zorgen dat je kind beter leert samenwerken. Langzaam leert je kind zich steeds iets beter in de ander te verplaatsen. In een kleutergroep zijn er continu kleine sociale conflicten. Dat klinkt misschien wat heftig, maar dat is heel normaal. Je kind leert ervan: op een veilige manier omgaan met conflicten. Thuis ga je dat wellicht ook merken!
Leuk om de jongere kinderen te helpen
Ineens is je kind niet meer de jongste van de school, maar al een echte bink (j/m). En dat betekent wat! Zit je kind in een combinatieklas, dan zal hij of zij de jongere kinderen vaak helpen. Je kind leert op een leuke manier met die verantwoordelijkheid omgaan en merkt dat hij of zij al veel heeft geleerd in het vorige jaar. Weet je nog dat je kind in groep 1 moest wennen? Toen waren het vast de wat oudere kleuters die meteen te hulp sprongen. Je grote kleuter kent de weg en maakt de jongere kinderen wegwijs. Iets om trots op te zijn!
Ook thuis lekker oefenen
In groep 2 leert je kind dus al een hele hoop. Vindt je kind het leuk om nog meer te oefenen, ook thuis? Met Squla voor groep 2 kan je kind spelenderwijs oefenen met cijfers, de getallenrij, de woordenschat en letters, maar bijvoorbeeld ook met het benoemen van de seizoenen of de kleuren. Een mooie aanvulling op het spelen op school!
1. Rustig samen wennen op school
De meeste scholen hebben wen-dagen. Fijn voor het kind én de ouders. Zo kunnen jullie al een beetje vertrouwd raken met het gebouw, de klas en de leerkrachten. Je kind legt alvast contact met de kinderen in de klas (en vrees niet: dat gaat vast makkelijker dan je denkt!), en went meteen ook aan het afscheid nemen. Tip: houd het afscheid kort. Het is beter om dat moment niet te rekken, ook al moet je kind misschien huilen. Voor je het weet, zie je je kind even later door het raam al helemaal opgaan in zijn of haar nieuwe omgeving. Wat misschien helpt: alle ouders hebben dit gevoel ervaren, en alle kinderen ook. Het went, echt waar, voor iedereen!
2. Vertel duidelijk wat je kind allemaal kan verwachten in groep 1
De meeste kinderen vinden het fijn om te weten wat ze kunnen verwachten. Hoe ziet een dag op school er zo’n beetje uit? Wie komt me straks ophalen? Ga ik dan naar huis of naar de naschoolse opvang? Wat mag ik wel en wat mag ik niet? Bespreek met je kind vóór de eerste schooldag wat hij of zij allemaal kan verwachten. Stel vooral ook vragen, bijvoorbeeld of je kind het spannend vindt, en neem eventuele twijfels weg. Door alles goed met je kind door te nemen, voelt hij of zij zich ook serieus genomen – al een echt grote kleuter! Er zijn ook diverse leuke leesboekjes over de eerste schooldag om voor te lezen.
3. Nieuwe spulletjes kopen voor de eerste schooldag
Een nieuwe lunchtrommel, een echte eigen rugtas, nieuwe kleren – ze helpen allemaal bij het uitkijken naar de eerste schooldag. Het zijn cadeautjes vol voorpret, en ze maken de eerste schooldag extra speciaal. Zorg ervoor dat je kind zelf de spullen en kleuren mag uitkiezen. Je kind komt zelfverzekerd en trots voor de dag met al deze spulletjes die zelf zijn gekozen!
Tip: zorg ook voor een duidelijk naamlabel op alle spulletjes (die je kind zelf ook herkent), bijv. met een afbeelding/pictogram erbij. Op sommige label websites kun je een eigen icoontje bij de naam laten afdrukken. Hierdoor kan je kind makkelijk zijn eigen spullen herkennen.
4. Wat doet een kind in groep 1 op een schooldag?
Weet je zelf hoe een schooldag eruitziet? Dat helpt ook om de grote overgang te verkleinen. In groep 1 leren de kinderen spelenderwijs al een hele hoop dingen! Je kind gaat letters en cijfers herkennen, soms al een beetje schrijven (natekenen) en tellen. Ook wordt er in het kringgesprek door iedereen iets verteld. Daar zijn flink wat mondelinge vaardigheden voor nodig! Natuurlijk wordt niet alleen het hoofd getraind, en komen ook de coördinatie en het lichaam aan bod. Daarnaast mogen de kinderen in groep 1 naar hartenlust hun creativiteit uiten. Lekker knutselen, tekenen, met verschillende materialen aan de slag! Maak alvast maar wat plek op die koelkast voor al deze kunstwerken… Gymmen gebeurd vaak in hemd en onderbroek. Informeer of gymschoenen gewenst zijn. Er is vaak geen vaste gym-dag. Bij mooi weer wordt er buiten gespeeld en bij regen binnen in de gymzaal. Het is voor je kind fijn als hij zelf oefent om de kleding aan en uit te trekken dit schooljaar. Op naar meer zelfstandigheid!
TIP: doet je kind de schoenen soms verkeerd om aan? Zet pijltjes of een gezichtje aan de binnenkant. Zo kan je kind zelf de schoenen aan doen.
5. Rust, reinheid en regelmaat
Veel van de lesjes in groep 1 gaan over regelmaat en ritmes. Bijvoorbeeld: hoe verdelen we de dag in dagen, en welke dagen zijn dat? Hoe is de verdeling op een dag? Hoe ziet een jaar eruit en welke hoogtepunten (verjaardagen, feestdagen) zijn er? Wat zijn de seizoenen en hoe merk je dat die van elkaar verschillen? Je kind leert de grote zaken op te delen in kleinere delen. Ook de schooldag wordt in blokjes verdeeld. Zo went je kind aan rust, reinheid en regelmaat.
6. Samen oefenen
Niets is leuker dan samen met je kind oefenen met wat hij of zij op school net nieuw heeft geleerd. Kinderen leren van oefenen het allermeest! De rol van de ouders is hierin heel belangrijk. Bedenk leuke vragen voor je kind. Vraag bijvoorbeeld hoeveel knuffels er in bed liggen, welke kleur de bank heeft, welke dag het vandaag is, hoeveel dagen de week heeft, enzovoort. Of speel samen Squla voor groep 1! Daar leert je kind door filmpjes en quizzen een hele boel vaardigheden die van pas komen in groep 1.
