Ezelsbruggetjes bij rekenen

Voor het oplossen van een som moet je kind zich vaak aan allerlei rekenregels houden. De volgorde van rekenen, breuken, maten, komma’s… het is best veel om te onthouden. Het gevolg? Je kind weet soms niet precies hoe een som opgelost moet worden of wat eerst moet: delen of vermenigvuldigen.

Gelukkig zijn er handige ezelsbruggetjes die je kind helpen om sommen stap voor stap en in de juiste volgorde op te lossen. Breng jij je kind deze trucjes bij? Dan plukt hij of zij daar niet alleen op de basisschool de vruchten van, maar ook later in het leven.



9 handige ezelsbruggetjes voor rekenen

Er zijn veel meer reken-ezelsbruggetjes dan alleen “Meneer Van Dalen Wacht Op Antwoord”. Hieronder vind je 9 ezelsbruggetjes die je kind kunnen helpen bij rekenen:

  • Maten en gewichten,
  • Breuken vermenigvuldigen en delen,
  • De rekenvolgorde,
  • Komma’s verplaatsen,
  • Assenstelsel, windrichtingen en meer.

Lengtematen: Kan Het Dametje Met De Centimeter Meten?

Tijdens de rekenlessen op de basisschool wordt aandacht besteed aan lengtematen, zoals kilometers, meters en centimeters. Omdat er verschillende soorten lengtematen zijn, lukt het je kind mogelijk niet om ze te onthouden. Het voornaamste probleem is vaak dat kinderen niet weten welke afkorting bij welke lengtemaat hoort. Bovendien weet niet ieder kind wat de verhoudingen tussen lengtematen zijn. Als je kind hiermee worstelt, biedt het ezelsbruggetje ‘Kan Het Dametje Met De Centimeter Meten?’ uitkomst. De beginletter van ieder woord staat voor een lengtemaat. Bovendien staan de lengtematen in volgorde van grootte. 

  • Kan staat voor Kilometer (km).
  • Het staat voor Hectometer (hm).
  • Dametje staat voor Decameter (dam).
  • Met staat voor Meter (m).
  • De staat voor Decimeter (dm).
  • Centimeter staat voor Centimeter (cm).
  • Meten staat voor Millimeter (mm).

Ezelsbruggetje breuken vermenigvuldigen

Sommige kinderen gaat het rekenen met breuken goed af, maar dit geldt niet voor iedereen. Het optellen en aftrekken van gelijknamige breuken levert vaak geen problemen op, maar bij het vermenigvuldigen van breuken gaan sommige kinderen wel de fout in. Om het uitrekenen van zo’n som makkelijker te maken, kun je je kind het teller-noemer-ezelsbruggetje leren:

“Teller × teller, noemer × noemer”

Moet je kind de som 2/3 × 3/5 oplossen?

Vermenigvuldig de tellers: 2 × 3 = 6

Vermenigvuldig de noemers: 3 × 5 = 15

Je krijgt eerst: 6/15

Laat je kind de breuk vereenvoudigen: 6 en 15 zijn allebei deelbaar door 3 → 2/5.

Zo wordt breuken vermenigvuldigen overzichtelijk en stap voor stap.

3. Breuken delen: delen door een breuk is vermenigvuldigen met het omgekeerde

Bij breuken delen is het ezelsbruggetje:

“Delen door een breuk is vermenigvuldigen met het omgekeerde”

Voorbeeld: 4/6 : 2/4

Draai de laatste breuk om: 2/4 wordt 4/2.

Maak er een keersom van: 4/6 × 4/2

Los op: 4 × 4 = 16, 6 × 2 = 12 → 16/12

Haal eerst de helen eruit: 1 4/12

Vereenvoudig: 4/12 → 1/3 → antwoord = 1 1/3.

Zo leert je kind dat breuken delen eigenlijk gewoon een speciale manier van vermenigvuldigen is.

Delen door nul: Delen door nul is flauwekul

Als je kind net begint met rekenen, wordt er allereerst aandacht besteed aan optellen en aftrekken. De sommen worden steeds moeilijker, maar hier blijft het niet bij. Je kind leert namelijk ook nieuwe strategieën , waaronder vermenigvuldigen en delen. Bij een deelsom kan je kind gevraagd worden om een getal door 0 te delen, zoals 8 : 0 of 25 : 0. Voor het oplossen van deze som kan je kind het ezelsbruggetje delen door nul is flauwekul’ gebruiken. Dit betekent niets anders dan dat delen door 0 niet mogelijk is. Het antwoord op een som waarin je kind iets door 0 moet delen is hierdoor altijd ‘dat kan niet’.

Windrichtingen onthouden: Nooit Opstaan Zonder Wekker

Tijdens de rekenlessen komt je kind ook in aanraking met windrichtingen. Om je kind hier wat meer over bij te brengen, wordt er in het begin een zogeheten windroos voor gebruikt. Dit hulpmiddel wordt door sommige mensen ook wel een kompas genoemd. Na verloop van tijd wordt van je kind verwacht dat hij ook zonder windroos kan aangeven om welke richting het gaat. Een ezelsbruggetje kan je kind helpen om de volgorde van de windrichtingen makkelijk te onthouden. Het gaat in dit geval om ‘Nooit opstaan zonder wekker’. Ook bij dit ezelsbruggetje staat de eerste letter van de woorden weer voor een windrichting.

  • Nooit staat voor het Noorden.
  • Opstaan staat voor het Oosten.
  • Zonder staat voor het Zuiden.
  • Wekker staat voor het Westen.

Omtrek en oppervlakte: binnenkant en buitenkant

Haalt je kind de oppervlakte en omtrek vaak door elkaar? Geen paniek, want ook hier is weer een handig ezelsbruggetje voor. Met de oppervlakte wordt namelijk het gedeelte bedoeld dat je kind in kan kleuren. Veel kinderen halen omtrek en oppervlakte door elkaar. Een simpel ezelsbruggetje:

Oppervlakte = wat je kunt inkleuren → binnenkant van een figuur.

Omtrek → in het woord zit “om” → de buitenkant van een figuur.

Je kunt het je kind zo uitleggen:

“De omtrek is het lijntje om de vorm heen, de oppervlakte is wat je binnenin kunt kleuren.”

Dit geldt voor cirkels, rechthoeken, vierkanten en andere vormen.

Rekenvolgorde: Hoe Moeten Wij Van De Onvoldoendes Afkomen?

+ “Meneer Van Dalen Wacht Op Antwoord”

Je kind kan te maken krijgen met sommen waarin verschillende bewerkingen aan bod komen. Zo zijn er sommen waarbij je kind zowel moet optellen als vermenigvuldigen. Deze sommen worden lang niet altijd in de juiste volgorde opgelost. Zonde, want een verkeerde werkwijze resulteert in een fout antwoord. Daarom kan je kind het ezelsbruggetje ‘Hoe Moeten Wij Van De Onvoldoendes Afkomen’ gebruiken. Ook hier staat de eerste letter van ieder woord weer voor een bewerking.

  • Hoe = Haakjes.
  • Moeten = Machtsverheffen.
  • Wij = Worteltrekken.
  • Van = Vermenigvuldigen.
  • De = Delen.
  • Onvoldoendes = Optellen.
  • Afkomen = Aftrekken.

Je gebruikt de volgende volgorde:

  • Regel 1: Haakjes wegwerken
  • Regel 2 (van links naar rechts in de som): Machtsverheffen en Worteltrekken
  • Regel 3 (van links naar rechts in de som): Vermenigvuldigen en Delen
  • Regel 4 (van links naar rechts in de som): Optellen en Aftrekken

Slaagt je kind erin om dit ezelsbruggetje uit zijn hoofd te leren? Dan lukt het hem vast en zeker om het juiste antwoord te vinden op een som met meerdere bewerkingen. Laat je kind simpelweg het bovenstaande lijstje doorlopen en dan komt het goed. Komt een bewerking niet voor in een som? Dan gaat je kind gewoon verder met de volgende bewerking.

Assenstelsel: x-as en y-as uit elkaar houden

In groep 7/8 leert je kind werken met grafieken en een assenstelsel. Dat heeft een x-as (horizontaal) en een y-as (verticaal). Maar welke is welke?

Er zijn twee leuke ezelsbruggetjes:

Alfabet-ezelsbruggetje

De x komt vóór de y in het alfabet → de x-as ligt onderaan, de y-as staat rechtop.

Kip-en-ei ezelsbruggetje

“Als een kip een ei (y) legt, valt het naar beneden.”

→ De y-coördinaat hoort bij de verticale as.

Zo leert je kind grafieken lezen zonder in de war te raken.

Komma verplaatsen: keer = rechts, deel = links

Moet je kind een kommagetal vermenigvuldigen of delen? Bij het vermenigvuldigen en delen met kommagetallen verschuift de komma. De vraag is dan:

“Moet de komma naar rechts of naar links?”

Een simpel ezelsbruggetje:

Keer eindigt op een r → rechts → bij vermenigvuldigen schuift de komma naar rechts.

Deel eindigt op een l → links → bij delen schuift de komma naar links.

Zo weet je kind bij elke som met kommagetallen precies welke kant de komma op moet.

De vlakken van een vierkant

Ezelsbruggetje voor de vlakken van een (vierkantige) kubus: ROBijnZoeker

Bij ruimtelijke figuren, zoals een kubus, raken kinderen soms in de war met alle vlakken. Een bekend ezelsbruggetje is:

ROBijnZoeker

De hoofdletters staan voor:

R = Ribbe

O = Onderkant

B = Bovenkant

Z = Zijvlak

Met dit ezelsbruggetje kan je kind de verschillende onderdelen van een “vierkant doosje” (kubus) beter uit elkaar houden.

Ezelsbruggetjes om sneller uit het hoofd te leren rekenen

Ezelsbruggetjes zijn niet alleen handig om begrippen te onthouden, maar ook om snel uit het hoofd te rekenen. Een paar voorbeelden op een rij:

Delen door nul is flauwekul → delen door 0 kan niet.

Delen door een breuk is vermenigvuldigen met het omgekeerde → breuken delen wordt breuken vermenigvuldigen.

Kan Het Dametje Met De Centimeter Meten → lengtematen in volgorde.

Hoe Moeten Wij Van De Onvoldoendes Afkomen / Meneer Van Dalen Wacht Op Antwoord → rekenvolgorde ezelsbruggetje voor bewerkingen.

Op Squla worden veel van deze ezelsbruggetjes op een speelse manier teruggebracht in quizzen en games. Zo leert je kind de rekenregels volgorde én andere lastige onderdelen stap voor stap én met plezier.

Veelgestelde vragen over ezelsbruggetjes (rekenen)

Een ezelsbruggetje is een trucje om iets makkelijker te onthouden. Bijvoorbeeld:
“Delen door nul is flauwekul” helpt kinderen onthouden dat je nooit door 0 mag delen.

Voor de rekenvolgorde kun je het ezelsbruggetje
“Hoe Moeten Wij Van De Onvoldoendes Afkomen”
of “Meneer Van Dalen Wacht Op Antwoord” gebruiken.

‘Kan Het Dametje Met De Centimeter Meten’ is een ezelsbruggetje om (lengte)maten uit elkaar te houden. Iedere eerste letter van de woorden staat namelijk voor een (lengte)maat. Bijkomend voordeel van dit ezelsbruggetje is dat de maten ook nog eens in volgorde van groot naar klein staan.

Wie twee breuken moet vermenigvuldigen, vermenigvuldigt simpelweg beide tellers en noemers met elkaar. Breuken delen gaat iets anders in zijn werk. Delen door een breuk is namelijk hetzelfde als vermenigvuldigen met het omgekeerde. 4/5 : 1/2 los je dus op door 4/5 x 2/1 op te lossen. Vergeet zowel bij breuken vermenigvuldigen als breuken delen niet om een breuk te vereenvoudigen.

Om te bepalen in welke volgorde je een som oplost, maak je gebruik van het ezelsbruggetje ‘Hoe Moeten We Van Die Onvoldoendes Afkomen’. De eerste letter van deze woorden staat achtereenvolgens voor haakjes, machtsverheffen, worteltrekken, vermenigvuldigen, delen, optellen en aftrekken. Wanneer je een som in deze volgorde oplost, vind je vast en zeker het juiste antwoord.

Nee, een getal delen door 0 is niet mogelijk. Dit kan je kind makkelijk onthouden met behulp van het ezelsbruggetje ‘Delen door 0 is flauwekul’.

De omtrek en oppervlakte worden nogal eens door elkaar gehaald. Toch kan je kind ze vrij eenvoudig uit elkaar halen. In omtrek zit namelijk het woordje ‘om’. Hieraan kan je afleiden dat het gaat om de buitenkant van een figuur. De oppervlakte is hetgeen je kind in kan kleuren, dus de binnenkant van bijvoorbeeld een cirkel, vierkant of rechthoek.

Bij het vermenigvuldigen en delen van kommagetallen weet niet iedereen of de komma naar rechts of naar links moet. Aan de hand van de woorden ‘keer’ en ‘deel’ kan je kind dit eenvoudig aflezen. ‘Keer’ eindigt namelijk op een ‘r, waardoor de komma bij vermenigvuldigen naar rechts moet. Aangezien ‘deel’ op een ‘l’ eindigt, schuift de komma bij deelsommen op naar links.

Ja, er is een ezelsbruggetje om de vlakken van een vierkant uit elkaar te houden. Hier kan je kind ‘ROBijnZoeker’ voor gebruiken. De hoofdletters in dit woord staan achtereenvolgens voor ribbe, onderkant, bovenkant en zijvlak.

Om de x-as en y-as van een assenstelsel uit elkaar te houden kan je kind ezelsbruggetjes gebruiken. Het alfabet kan uitkomst bieden. De ‘x’ komt namelijk eerder dan de ‘y’, waardoor de ‘x’ bij de onderste as hoort. Aan het zinnetje ‘Als een kip een ei (y) legt, valt het naar beneden’ kan je kind afleiden dat de ‘y’ bij de as komt te staan die van boven naar beneden loopt.

Delen en vermenigvuldigen zijn even belangrijk.
Je werkt van links naar rechts in de som, nadat je haakjes, machten en wortels hebt gedaan.

Onder andere:

Kan Het Dametje Met De Centimeter Meten? (lengtematen)

Delen door nul is flauwekul

Delen door een breuk is vermenigvuldigen met het omgekeerde

Nooit Opstaan Zonder Wekker (windrichtingen)

Hoe Moeten Wij Van De Onvoldoendes Afkomen / Meneer Van Dalen Wacht Op Antwoord (rekenvolgorde)

keer = rechts, deel = links (komma bij kommagetallen)

Gerelateerde artikelen