Hoe kies je het juiste type onderwijs?

Sarah

01 mei 2025 • 6 min

Ineens is het tijd voor de basisschool. Dat vond ik even slikken. Het voelde bij mijn beide kinderen alsof ze in drie keer knipperen van baby naar (aanstaande) kleuter waren gegaan. Afgezien van alle emoties die erbij kwamen kijken (mijn baby onbeschermd in de grote wereld!) was er nog een horde: een basisschool kiezen. En dat is best een ding, want voor welk type onderwijs kies je?

Wat past er bij jouw kind?

Een basisschool kiezen is best een grote beslissing. Het is de plek waar je kind tot zijn twaalfde zal zijn. Voorop staat dat je graag een school wilt die bij je kind past. Het kan helpen om jezelf de volgende vragen te stellen:

Wat voor type kind heb ik?
Rustig of energiek? Sociaal of teruggetrokken? Gevoelig of flexibel?

Wat vind jij belangrijk?
Structuur of vrij? Creativiteit of focus op taal en rekenen?

De keuze is reuze

Er zijn allemaal verschillende soorten onderwijs. Welke je kiest is best belangrijk voor de ontwikkeling van je kind. Ga je voor een openbare of een bijzondere school (op basis van geloofsovertuiging bijvoorbeeld christelijk of islamitisch). Of ga je voor een school met een onderwijsconcept? Daar zijn er ook verschillende van, denk aan Montessori, Dalton, Jenaplan, Vrije School, Freinet… We hebben er een paar voor je op een rijtje gezet.

Verschillende soorten scholen

Openbaar
Een openbare basisschool is er voor iedereen. Er is geen geloofsovertuiging, maar wel aandacht voor verschillen, kritisch denken en respectvol samenwerken. Kinderen leren met een open blik te kijken naar de wereld en naar elkaar.

Bijzonder
Dat is een basisschool met een geloofsovertuiging. Ze geven les vanuit een bepaalde levensovertuiging zoals het christendom of de islam. Kinderen leren er over geloof, waarden en tradities – en hoe je respectvol omgaat met jezelf, elkaar en de wereld.

Jenaplan
Op een jenaplanschool zitten kinderen van verschillende leeftijden samen in de klas. Ze werken, spelen en vieren veel met elkaar. Er is aandacht voor zelfstandig denken, verantwoordelijkheid en persoonlijke groei. Zo leren kinderen van én met elkaar!
Samengevat: Jenaplan legt de nadruk op samen leren met gemengde leeftijdsgroepen. Vier belangrijke pijlers van dit onderwijs zijn gesprek, werk, spel en viering.

Dalton
Op een daltonschool leren kinderen zelf nieuwe dingen ontdekken. Ze werken met dag- of weektaken en krijgen veel vrijheid om die in te delen. De juf of meester begeleidt ze daarbij. Zo leren ze verantwoordelijkheid nemen en verantwoording af te leggen voor wat ze doen en wat ze bereiken.
Samengevat: Dalton-onderwijs biedt veel vrijheid en verantwoordelijkheid voor kinderen om zelfstandig te werken.

Montessori
Montessori-onderwijs gaat ervan uit dat een kind pas echt leert als het er klaar voor is. Ze krijgen de vrijheid om op hun eigen tempo te leren en werken met speciale montessorimaterialen. Er wordt veel aandacht gegeven aan verantwoordelijkheid, samenwerken en zelfstandig leren. De juf of meester begeleidt ze daarbij.
Samengevat: Montessori-onderwijs is individueel gericht, waarbij kinderen met speciaal materiaal hun eigen ontwikkeling stimuleren.

Freinet
Freinetonderwijs draait om leren door te doen. Kinderen werken met echte materialen, voeren projecten uit en leren van hun eigen ervaringen. Er is veel ruimte voor creativiteit, samenwerken en jezelf uiten.
Samengevat: Freinetonderwijs is sterk gericht op praktisch leren, samenwerking en creatieve uitingen.

Vrije school
Op een vrije school draait het om creativiteit, fantasie en het ontwikkelen van je eigen talenten. Kinderen leren door kunst, muziek en verhalen, en krijgen veel ruimte om te ontdekken. Er wordt veel aandacht besteed aan denk- en gevoelservaringen. Ze leren niet alleen uit boeken, maar ook uit de wereld om hen heen.
Samengevat: Vrijeschoolonderwijs richt zich op kunst, creativiteit en de ontwikkeling van het kind als geheel (hoofd, hart, handen).

Elke onderwijsvorm heeft een eigen aanpak die past bij verschillende leerstijlen en behoeften van kinderen. Verdiep je erin en ontdek welke onderwijsvorm het beste bij jouw kind past.

Wat vind jij belangrijk?

Naast het juiste type onderwijs, zijn er meer dingen belangrijk voor het maken van een keuze. Kijk ook naar:

Locatie
Wil je een school op fiets- of loopafstand?

Eigen ervaring
Kijk naar je eigen ervaringen met het soort onderwijs dat jij had. Vond je dat fijn of niet?

Groot of klein?
Hoeveel kinderen zie jij het liefst in de klas van je kroost? Uit ‘De Staat van het Onderwijs 2025‘ blijkt dat de klasgrootte echt superbelangrijk is voor hoe goed kinderen leren, hoe veilig ze zich voelen op school en hoe leuk ze het vinden om naar school te gaan. Ouders vinden klassen van 16 tot 25 leerlingen het allerbeste, omdat dit zorgt voor meer persoonlijke aandacht en een fijne sfeer.

Ouderbetrokkenheid
Hoe betrokken wil jij zijn bij de basisschooltijd van jouw kind? De ene school vraagt meer van ouders dan andere. Je kunt de MR of de ouderraad in, maar je kunt ook helpen in de schoolbibliotheek of schoolreisjes begeleiden. Daarnaast is betrokkenheid van ouders belangrijk voor de schoolervaring van kinderen en leidt het tot betere prestaties. (Bron: De staat van het Onderwijs 2025)

Pedagogische visie
Hoe wordt er lesgegeven? Vraag hoe een dag eruit ziet. Hoe gaan ze om met kinderen die meer uitdaging nodig hebben of extra hulp?

Extra’s
Is er aandacht voor sport, muziek, natuur, techniek? En hoe?

Lestijden
Is er een continurooster of andere tijden?

Daarnaast pluis je natuurlijk websites uit, lees je de schoolgidsen van a tot z en checkt de website Scholen op de kaart. Hier kun je basisscholen met elkaar vergelijken. Handig!

Met hoofd en hart

Het onderwijsconcept is belangrijk, maar de sfeer op de school speelt ook een grote rol. Ga eens een kijkje nemen en laat je rondleiden. Voelt het goed? Is je kind hier in goede handen? Maak je schoolkeuze dus niet alleen met je hoofd, maar ook met je hart! Zo vind je vast de juiste school voor je baby! Uh… aanstaande kleuter!