Dyscalculie wat is dat en hoe herken je het?

Dyscalculie lijkt een beetje op dyslexie, maar dan met cijfers. Het woord betekent letterlijk: ‘moeite met rekenen’. Het is een leerstoornis waardoor iemand hardnekkige problemen heeft met rekenen en wiskunde. Kinderen met dyscalculie hebben bijvoorbeeld moeite met het oplossen van sommen, begrijpen van getallen of rekenregels (optellen, aftrekken, delen, vermenigvuldigen etc.) onthouden.

Bijles of extra oefening helpt soms, maar niet altijd. Dat komt omdat dyscalculie een diepere oorzaak heeft: het brein verwerkt cijferinformatie op een andere manier. Daarom is het belangrijk dat kinderen met dyscalculie goede ondersteuning krijgen die past bij hun manier van leren.

Wanneer is het echt dyscalculie?
Niet ieder kind dat rekenen moeilijk vindt, heeft meteen dyscalculie. Soms is rekenen gewoon lastig en moet je wat extra oefenen.

Maar bij dyscalculie is er meer aan de hand. Dan heb je blijvende en grote moeite met rekenen, ook al doe je hard je best en krijg je extra hulp. Op andere gebieden, zoals taal of creativiteit, gaat het vaak wél goed. Juist dat verschil maakt duidelijk dat het om dyscalculie gaat.

Dyscalculie gaat niet alleen over sommen maken. Het beïnvloedt ook dagelijkse handelingen. Denk aan klokkijken, wisselgeld teruggeven (of krijgen), een recept volgen of op tijd vertrekken.

Zelfs het onthouden hoe je een getal moet opschrijven – is achtenzestig nou 68 of 86? – kan lastig zijn. Ook ruimtelijk inzicht, zoals weten wat links of rechts is, kan moeilijk zijn.

Later, bij het kiezen van een opleiding of beroep, kan dyscalculie ook voor problemen zorgen. Stel je voor dat je tandarts wilt worden, maar moeite hebt met het precies afmeten van een verdoving…

Zoals je ziet: dyscalculie is veel meer dan alleen niet goed kunnen rekenen.

Hoe herken je het?
Dyscalculie valt meestal op als kinderen beginnen met rekenen, vaak rond hun zevende jaar. Terwijl andere kinderen snel leren optellen en aftrekken, gaat het bij hen veel moeilijker en langzamer.

Wat opvalt, is dat ze op andere vakken wel goed meedoen. Maar met rekenen blijven ze achter, ook als ze veel oefenen. Die achterstand met rekenen wordt dan steeds groter.

Bij veel kinderen gaat rekenen na een tijdje vanzelf. Ze onthouden de tafels, kunnen snel sommen maken en hoeven niet meer na te denken over simpele rekenstappen.

Maar bij kinderen met dyscalculie werkt dat anders. Zij moeten bij elke som opnieuw nadenken. Cijfers en rekenregels worden geen automatisme. Ze blijven vaak langer op hun vingers tellen. Ook maken ze sneller fouten, zoals getallen optellen terwijl ze eigenlijk moesten vermenigvuldigen.

Rekenen blijft voor hen een hele puzzel, elke keer weer.

Kenmerken

Dyscalculie kun je herkennen aan verschillende dingen. Kinderen met dyscalculie hebben vaak:

Oorzaak
Er is geen duidelijke oorzaak voor dyscalculie. Maar erfelijkheid kan een rol spelen. Als één van de ouders dyscalculie heeft, is de kans groter dat hun kind het ook heeft.

Sociaal-emotionele gevolgen
Dyscalculie kan ook sociaal-emotionele problemen geven. Het kan grote invloed hebben op het zelfvertrouwen van een kind. Ze merken zelf ook dat rekenen bij hen veel moeilijker gaat dan bij klasgenoten. Dat kan leiden tot frustratie en gedachten als: “Waarom lukt het mij niet?” Of ze denken dat ze dom zijn. Zulke gevoelens kunnen zorgen voor een negatief zelfbeeld of faalangst. In sommige gevallen kan het zelfs leiden tot somberheid of gedragsproblemen. En dan ben je nog veel verder van huis. Daarom is het belangrijk om dyscalculie op tijd te herkennen en een kind goed te ondersteunen op emotioneel vlak.

Maar hoe kom je erachter dat jouw kind het heeft? Het begint vaak met een gesprek tussen jou en de leerkracht van je kind. Als blijkt dat je kind steeds problemen heeft met rekenen, ondanks extra oefening en begeleiding, kan dit een aanwijzing zijn voor dyscalculie.

Een specialist, zoals een kinderpsycholoog of orthopedagoog, voert een onderzoek uit. Daarbij worden verschillende tests gedaan om te meten hoe jouw kind scoort ten opzichte van leeftijdsgenoten.

Zodra de diagnose dyscalculie is gesteld, wordt er een stappenplan gemaakt om je kind te ondersteunen.

Het Jeugdjournaal heeft een filmpje over dyscalculie. Ook de Hersenstichting heeft er een artikel over.

Persoonlijke noot
Dit artikel over dyscalculie is voor mij heel belangrijk. Het is iets waar ik zelf veel ervaring mee heb. Ik weet precies hoe frustrerend en lastig het kan zijn om dagelijks met dyscalculie om te gaan. Mijn dochter heeft het (en ik) en ik zie haar dagelijkse strijd. Gelukkig krijgt ze nu sinds haar diagnose de juiste hulp. Ze weet nu dat ze er niks aan kan doen maar tóch zie ik dat zij zich met regelmaat dom voelt. Dit wordt door niemand bevestigt en iedereen helpt haar maar dan nog woont dit gevoel in haar hoofd. En dat gun ik geen enkel kind.

Dus aan alle ouders die dit lezen: Herinner je kind er elke dag aan dat ze niet dom zijn. Waar ze dan ook mee worstelen. Vertel ze dat ze op hun eigen manier slim, ook al gaat rekenen (of iets anders) moeilijker. Iedereen heeft zijn eigen talenten, en met de juiste steun kan hij het helemaal maken. Reken daar maar op!