Meer zelfvertrouwen voor je kind!

Een sporter heeft zijn mentale zelfvertrouwen nodig om lichamelijk te kunnen presteren, en als je zonder enig vertrouwen een examen gaat maken beïnvloedt dat ook je mentale prestaties. Dan willen we toch niets liever dan onze kinderen van jongs af aan zelfvertrouwen meegeven?

Hoe ontwikkelt zelfvertrouwen zich bij kinderen?

Zelfvertrouwen krijgt als definitie in de Van Dale (2013): “Het vertrouwen in de eigen kracht.” Het hebben van zelfvertrouwen leidt tot groei en zelfontplooiing. Jonge kinderen hebben tijdens de eerste levensjaren een nog niet echt doordacht zelfvertrouwen. Vanaf 4-5 jaar krijgen ze meer vertrouwen op diverse gebieden, zoals:

• Motorische vaardigheden; zoals klimmen, klauteren en met speelgoed kunnen omgaan. Daardoor kunnen ze veel activiteiten zelf ondernemen. ‘Mam, kijk eens hoe hoog ik in het klimrek durf’.
• Mentale vaardigheden; zoals denken, plannen en problemen oplossen.
• Omgaan met uitstel en frustratie. Bijvoorbeeld het verliezen bij een tikspelletje. Ook de vaardigheid om langer met een activiteit bezig te zijn hoort hierbij.
• Het spelen van fantasiespelletjes. In hun fantasiespel kunnen kinderen zich terugtrekken in een zelfbedachte wereld die volwassenen vaak niet begrijpen. Dit is een belangrijke stap naar meer onafhankelijkheid.

Zelfvertrouwen vergroten bij kleuters: zie je wel, ik kan het zelf!

Het gevoel van competentie is een belangrijke factor bij het zelfvertrouwen van peuters en kleuters. Dat wil zeggen dat een kind het gevoel heeft dat hij iets kan. Een voorbeeld: als jij je kleuter blijft helpen met zijn jas aan trekken dan zal hij blijven denken dat hij het zelf niet kan. Als je hem leert om zelf zijn jas aan doen en het lukt, dan zal je kind reuzetrots zijn. ‘Yes, ik kan mijn eigen jas aandoen!’. Dat geeft een kind een ontzettend goed gevoel, lees: zelfvertrouwen. Ik gebruikte zelf in groep 1 een trucje om leerlingen gemakkelijk hun jas aan te leren trekken

Bron: www.opgroeikaarten.nl

Het zijn soms de kleine dingen die stimuleren. Door niet alles uit handen van je kind te nemen maar het hem zelf te laten doen, met soms een beetje hulp, stimuleer je de vaardigheden van je kind. En bouw je zelfvertrouwen op.

Zelfvertrouwen in groep 3-4

Vanaf groep 3 zie je een toename op sociaal-emotioneel gebied. Denk aan het omgaan met ouders, familie, leeftijdsgenoten en het leggen van vriendschappen. Maar ook begrip van emoties, hun oorzaken en gevolgen. Samengevat zijn de volgende gebieden van invloed voor het zelfvertrouwen van kinderen in de basisschoolleeftijd:

• Dagelijkse activiteiten (spelen, thuis en school);

• Intelligentie (op school mee kunnen komen);

• Omgang met anderen (ouders, familie, vriendschappen);

• Vaardigheden (onder andere op motorisch gebied: klimmen, spelen, sport).

Zelfvertrouwen bij toetsen in groep 5-8

In de midden- en bovenbouw worden kinderen zich steeds meer bewust van hun leerresultaten. Hierbij kan spanning bij een toets toenemen en het zelfvertrouwen afnemen. Goed voorbereiden op een toets is de eerste basis voor vertrouwen. Maak onzekerheid ook bespreekbaar. Soms kunnen kinderen last hebben van negatieve gedachten zoals ‘Ik kan het toch niet’ of ‘Mama wordt boos als ik een onvoldoende haal’. Dit kan doorslaan in faalangst. Bespreek dat helpende gedachten veel beter helpen tijdens een toets. ‘Ik heb geleerd dus ik kan dit, ik doe gewoon mijn best’. Met bijvoorbeeld het spel helpende gedachten maak je positieve gedachten spelenderwijs bespreekbaar.

10 Tips voor meer zelfvertrouwen en minder onzekerheid bij je kind

1. Straal zelfvertrouwen uit

   Heb vertrouwen in jezelf als ouder. Je eigen zelfvertrouwen vormt de basis voor jouw kind om zelfvertrouwen te ontwikkelen. Ook al heb je weinig zelfvertrouwen: vertrouw op je intuïtie bij de opvoeding.

2. Quality time

   Wees zelf zo nu en dan ‘een kind’: speel en lach mee. Neem tijd voor je kind (kwaliteit is daarbij belangrijker dan kwantiteit). Durf ook je eigen fouten of slechte buien toe te geven, zo creëer je zelf openingen voor communicatie hierover en ben je een voorbeeld dat fouten maken mág.

3. Praat met je kind

   Praat veel met je kind, ook over onrealistische verwachtingen. Heb geduld en neem het kind serieus; hierdoor krijgt je kind bevestiging.

4. Biedt een fijne omgeving

   Geef je kind het gevoel dat hij geaccepteerd en gewenst is (dus geen uitspraken als ‘jouw geboorte was niet gepland’). Veiligheid en intimiteit zijn erg belangrijk voor het ontwikkelen van zelfvertrouwen bij jonge kinderen.

5. Niet vergelijken

   Vergelijk je kind niet met andere kinderen en vertel hem niet dat hij de slechte eigenschappen van jou of je partner heeft. Wijs hem juist op zijn sterke kanten en zijn uniekheid.

6. Belonen

   Beloon je kind voor het uitvoeren van taken en het nakomen van afspraken. Geef daarbij gemeende, en geen overdreven, complimenten.

7. Help niet te veel

   Wees niet constant met je kind bezig en neem hem vooral geen activiteiten uit handen. Teveel helpen is slecht voor het zelfvertrouwen van het kind.

8. Structuur geven

   Bied je kind structuur. Dat wil zeggen: laat het voor het kind en jezelf duidelijk zijn wat concreet van het kind verwacht wordt. Laat ook weten welk gedrag wel of niet getolereerd wordt.

9. Maak tussendoelen

   Verdeel taken in haalbare tussendoelen. Jonge kinderen hebben vaak de neiging om zichzelf bij bepaalde taken te overschatten. Verdeel deze taken dan in hapklare en haalbare brokken. Vraag bij het tafeldekken bijvoorbeeld of je kleuter een beker bij alle borden wil zetten. Een kind van 10 kan bij de buurtsuper een kleine boodschap halen.

10. Bespreek fouten

    Maak fouten bespreekbaar: ga samen met het kind na waarom, bij mislukking een bepaalde taak niet is gelukt en bespreek bijvoorbeeld wat je desondanks dat het mis ging wel geleerd hebt.