Kies je groep
Peuters
Groep 1
Groep 2
Groep 3
Groep 4
Groep 5
Groep 6
Groep 7
Groep 8
Alle vakken
Kies je groep
Wat zijn gezegden en spreekwoorden?
Suzanne Mooi
Is jouw kind soms een nieuwsgierig aagje of meer een vrolijke frans? Grote kans dat jij dat ook bent, want de appel valt vaak niet ver van de boom! Spreekwoorden en gezegden worden nog altijd regelmatig gebruikt, maar wat is nu ook alweer precies een spreekwoord en wat zijn de kenmerken van een gezegde? Squla geeft duidelijkheid! Lees verder, fris je kennis op en verrijk de gesprekken met je kind zo nu en dan eens met een spreekwoord en gezegde.
Waarom gebruiken we ze?
Gezegden en spreekwoorden worden vaak gebruikt om communicatie levendiger en beeldender te maken. Ze bieden de mogelijkheid om iets krachtig en treffend over te brengen. Bijvoorbeeld: het gebruik van een spreekwoord als ‘de koe bij de horens vatten’ maakt niet alleen duidelijk dat iemand actie moet ondernemen, maar roept ook een beeld op van iemand die moedig en krachtig is.
Spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen zijn allemaal vormen van figuurlijk taalgebruik. Bij figuurlijke taal neem je woorden niet letterlijk: ze hebben een andere, vaak beeldende betekenis. Bijvoorbeeld: ‘Het is een beer van een vent’. Het is niet letterlijk een beer, maar figuurlijk: een grote man (die bij wijze van spreken net zo’n grote verschijning als een beer lijkt te zijn).
💡Er zijn een aantal verschillen tussen uitdrukkingen, spreekwoorden en gezegden. Uitdrukkingen zijn het meest algemeen. Dit is een overkoepelend begrip voor alle vaste woordcombinaties met een figuurlijke betekenis. Een spreekwoord is een vaste combinatie van woorden in één zin en bevat meestal een algemene levenswijsheid. Een gezegde is ook altijd een vaste combinatie van woorden, maar deze bevat geen werkwoord en is dus op zichzelf geen volledige zin.
Wat is het verschil tussen spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen?
In onderstaand schema zie je overzichtelijk wat de exacte verschillen zijn tussen spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen:
| Spreekwoorden | Gezegden | Uitdrukkingen |
|---|---|---|
| Ja, onveranderlijk | Nee, flexibel | Nee, flexibel |
| Heeft een diepere wijsheid of les | Geeft een situatie of gevoel weer | Kan aangepast worden aan de zin |
| ‘Wie wind zaait, zal storm oogsten.’ | ‘Zo groen als gras.’ | ‘De knoop doorhakken.’ |
Voorbeelden van bekende en grappige spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen
Sommige spreekwoorden en gezegden zijn populair en worden in het dagelijkse leven vaak gebruikt. Het beeld dat sommige gezegden en uitdrukkingen oproepen kan soms heel grappig zijn. Ook worden sommige spreekwoorden wel eens verhaspeld; ze worden verkeerd gebruikt en dit kan soms voor verwarrende of grappige situaties zorgen. Een aantal voorbeelden:
Bekende spreekwoorden:
- ‘De appel valt niet ver van de boom.’
- ‘Beter één vogel in de hand dan tien in de lucht.’
- ‘Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel.’
- ‘Een goed begin is het halve werk.’
- ‘Ieder huisje heeft zijn kruisje.’
- ‘Waar rook is, is vuur.’
Grappige gezegden en uitdrukkingen:
- ‘Zo krom als een banaan.’
- ‘Een gat in de lucht springen.’
- ‘De hond in de pot vinden.’
Vaak verkeerd gebruikte uitdrukkingen:
- ‘Door het bos de bomen niet meer zien’ moet zijn ‘Door de bomen het bos niet meer zien’.
- ‘Daar kraait geen hond naar’ moet zijn ‘Daar kraait geen haan naar’.
- ‘Hij steekt er met kop en schotel bovenuit’ moet zijn ‘Hij steekt er met kop en schouders bovenuit’.
- ‘Daar is geen speld aan vast te knopen’ moet zijn ‘Daar is geen touw aan vast te knopen’.
Waarom zijn gezegden en spreekwoorden belangrijk?
Nederlandse spreekwoorden en Nederlandse gezegden zijn essentieel voor een diepere taalontwikkeling, versterken de kwaliteit van communicatie en bieden waardevolle inzichten in de cultuur en geschiedenis:
Rijke taalontwikkeling:
Door het leren van de spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen krijg je de mogelijkheid om meer expressief en gevarieerd te communiceren. Beeldspraak maakt je taal levendiger en geeft je de mogelijkheid om abstracte of complexe ideeën op een begrijpelijke en vaak visueel aantrekkelijke manier uit te drukken.
Betere communicatie
Spreekwoorden en gezegden maken communicatie krachtiger en efficiënter. Door een bekend spreekwoord of gezegde te gebruiken, kun je een boodschap direct overbrengen, zonder dat je het in lange zinnen hoeft uit te leggen. Dit versterkt de impact van gesprekken en teksten, omdat het de boodschap helder maakt en je de boodschap goed onthoudt!
Kennis van cultuur:
Veel gezegden en spreekwoorden zijn doordrenkt van cultuur en geschiedenis. Ze linken vaak naar oude tradities, gewoonten of belangrijke gebeurtenissen uit het verleden. Het begrijpen van deze uitdrukkingen betekent niet alleen dat je de taal beter begrijpt, maar ook dat je een dieper inzicht krijgt in de cultuur van je land.
Wil je beter worden in Nederlandse spreekwoorden en gezegden? Oefen met Squla en leer spelenderwijs!
FAQ – Veelgestelde vragen
Spreekwoorden zijn vaste uitdrukkingen met een levensles, terwijl gezegden los in een zin gebruikt worden en flexibel zijn.
Spreekwoorden en gezegden zijn beeldende taalconstructies die een diepere betekenis hebben en vaak figuurlijk worden gebruikt.
Ontvang nu tijdelijk hoge korting op Squla.